هێربرت ماركۆز وكۆمەلگە ی نوێ
ناكۆكیەكانی ناوەوەی سیستەمی سەرمایەداری هەرماوە،كە خۆی لەو ناكۆكیە گشتیەدا بینیەوە كە لەنێوان سامانی زۆری كۆمەلایەتیدا هەبوو- كە لە توانایدا بوو ژیانیكی خالی لەهەژاری و خالی لە كاری نامۆ بەسروشت دەستەبەربكات- كە چی شێوازی وێرانكەرانەی بەكارهێنان و دابەشكردنی ئەو سامانە و ململانی چینایەتیش هەرماوە ،بەلام كۆمەلگای سەرمایەداریی ئیستا جیاوازیی گرنگی لەگەل سەردەمانی ڕابردوودا هەیە كە من ناوم ناوە تواندنەوە(گرتنە خۆ-احتوا) زۆرینەی چینی كریكاران لە و سیستەمەدا هەیە، ئەو تواندنەوەیەی دەمەوێ لە سنوری كۆمەلگای ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكادا دیاری بكەم، ئەم تواندنەوەیەی چینی كریكار جاری وایە هەیە دەتوانین چینی كریكار بەپالپشتیكی ئەو سیستمە لەقەلەم بدەین –بەتایبەتیش لە ڕابەرایەتیی ڕیكخراوەكانی كریكاراندا وكاتێ مەسەلەكە پەیوەندی بە پاریزگاریكردن لە سیاسەتی دەرەوەی ئەمریكا وە دەبێ- بەلێ ئەو تواندنەوەیە بەتەنها تواندنەوەیەكی ڕووكەشانە یان ئایدۆلۆژیانە نییە هۆی ڕوونی هەیە،لەبەرئەوەی سەرمایەداریی ئیستا توانیویەتی بەهۆی زۆریی بەرهەمهینان ئاستی ژیانی زۆربەی خەلك بەرزبكاتەوە ئەمرۆ باری زۆربەی كریكاران بەتایبەتیش كریكارە پسپۆرەكان لە ڕابردوودا زۆر باشتربووە، وە بەشیكی زۆری ئەوانەی پیان دەلین (میشكشۆری) كە ئەوان نایانەوێ ئەو دەسكەوتە نسبیانە لە پێناوی سۆسیالیزمدا لەدەست بدەن ئەو سۆسیالیزمەی- ئەگەر بمانەوی ڕیك و تەواو بێ- (یۆتۆپیا) یان ئەو خەسلەتانەی بەخۆوە گرتووە كە ئەمڕۆ لە یەكیتی سۆڤیەت و ولاتانی هاوشێوەی ئەو دەیبینین هەروەها بەهۆی پیشكەوتنی بەرهەمی كارو ئەو گشەسەندنانەی كەهەیە مرۆڤەكان دەستەمۆدەكەن و چۆن و چ ئاراستەیەك بیانەوی پەلكیشی دەكەن، ئەمانە لەلای سەرمایەداریی ئیستا بوون بە یەكیك لە ئامرازە پیویستیەكانی چاودیریكردن واتە دەبێ بەردەوام پیداویستیی تازە تەنانەت پیداویستییە غەریزەكان و بوروژینرین تاهانی مرۆڤەكان بدرێ بۆ كڕینی ئەو كالایانەكە لە ئەنجامدا مرۆڤەكان دەبنە كۆیلەیەك بۆ پەرستنی بتەكانی كالا (فیتیشیزم)، بەم جۆرە تەنانەت لە پیداویستیەكانی خۆشیاندا سەر لەنوێ سیستەمی سەرمایەداری بەرهەم دە هیننەوە كالاكان دەبی بكڕدرین چونكە پیداویستی بۆ ئەو كالایانە بەشێوەیەكی كردەیی بزوینراوە،ئەمە لەكاتیكدا، ئەگەر كارو سامانی كۆمەلایەتی بەشیوەیەكی ئەقلانی دابەش بكری لە توانادا هەیە ئەو ململانییە بەجۆریك كە پیشتر نەبووەخاوبكریتەوە وئاسان بكری بەلام لەكۆمەلگای سەرمایەداریی هەنووكەدا، ئەمەش بەپیچەوانەی ڕاستەقینەی خۆیەوەیەتی،سەرەڕای زۆری سامانی كۆمەلایەتی ململانی لە پێناو بووندا دژوارتر دەبێ،نەك ئاسانتر تواندنەوەی كریكاران بەردەوامە بەلام ئەم تواندنەوەیە ڕووی لە لاوازییە ، وە لە ناوچینەكانی ناوەند-بۆرژوازییشدا بەردەوام ئەم هۆشیاریە ڕووی لە زیاد بوونە ،كە پێ دەلین كۆمەلگای بەرخۆر –ئەو خۆشگوزەرانییەی لە كۆمەلگای بەرخۆردا هەیە دەبێ نرخیكی زۆر گرانی بۆ بدرێ ئەمەش نەك تەنها بە كارە نامرۆییانەیەی ڕۆح و جەستەش دەكوژی، بەلكو بەو كارەی سەنعەتی تەواو میكانیزمەكراو هەندێ جاریش ئۆتۆماتیك داوای دەكات ، هەرەوەها بەشیكی زۆری ئەو پارەی لە كۆمەلگای بەرخۆردا سەرف دەكری دەتوانرێ بۆ لەناو بردنی هەژاری و كوێرەوەری بەكاربهینرێ كە هێشتا لەناوكۆمەلگای پشكەوتووی سەرمایەداریدا بەربلاوە و لە بلاوبوونەوەدایە،وە خۆشگوزەرانی و سەقامگیری ولاتە یەكگرتوەكانی ئەمریكادا بە شەڕی كۆلۆنیالیزمی نوێ و هەژاركردن و وێرانكردنی بەشیكی زۆری جیهانی سێیەمەوە بەستراوەتەوە ،وە ئازادی لە ولاتە یەكگرتوەكانی ئەمریكادا زیاترە لە ولاتیكی وەكو یەكیتی سۆڤیەت ،لە سەریكی ترەوە تاچەند دیموكراسیەكی دەستێوەردراوە و سنووردراوە، لە ڕاستیدا گروپێكی ئۆپۆزسیۆنی ڕاستەقینە لە جیهاندا شك نابەین بە جۆریك خاوەن دەزگاكانی ڕاگەیاندن بێ و لەم دیموكراسیەدا هەر لەسەرەتاوە بەشخوراون كە پڕۆسەی سیاسی و دیموكراتیك تەنها بۆ هەردوو حیزبە گەورەكەی دیموكرات و كۆماریخوازان پاوان كراوە هەربۆیە دیموكراسیەكی ڕاستەقینە كە لە چین و تویژەكانی خوارەوە سەرچاوەی گرتبێ لە ئارادانییە ،دیموكراسی لە ڕاستیدا لە نێوان فەرمانڕەوەكان خۆیاندا دابەش دەكرێ كە لە بنەڕەتدا و لە ئامانجیشدا چوونیەكن گەرچی لە ئەمریكادا زیاتر لە هەرشوینیكی دیكە پیادە كراوە بەلام دەتوانرێ لە ئەوروپاش هەمان شت ببینینەوە بەتایبەتی لە بەریتانیاو ئەلمانیای فیدڕالدا
